یکی از روش های شکایت از آراء دادگاه ها، اعاده دادرسی می باشد که ویژه و مختص احکام قطعیت یافته است. به بیان دیگر، اعاده دادرسی ، رسیدگی مجدد به دعوا نزد همان مرجع سابق که حکم را صادر کرده است را امکان پذیر می کند.

اعاده دادرسی موجب می شود که حکم قطعی، با درخواست محکوم علیه که در فرآیند و سیر دادرسی حضور داشته است، دوباره در همان مرجع قبلی که رای را صادر کرده است رسیدگی و حکم از جنبه ماهیتی مجددا مورد بررسی قرار گیرد.

درخواست اعاده دادرسی همانند فرجام خواهی، تجدید نظر خواهی و واخواهی باید توسط محکوم علیه بر علیه محکوم له درخواست گردد.

لزوم استفاده اعاده در حقوق کشور ما این بوده است که تصمیمات قضات عاری از اشتباه و خطا نیست به همین دلیل است که اعاده دادرسی پذیرفته می شود تا از میزان درصد خطاها کاسته شود.

انواع اعاده دادرسی

اعاده دادرسی به دو دسته اصلی و طاری تقسیم می شود که هر کدام را به اختصار توضیح می دهیم.

1. اعاده دادرسی اصلی : حسب بند الف ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی، هر گاه متقاضی اعاده به صورت مستقل آن را در خواست نماید این درخواست، اعاده دادرسی اصلی محسوب می شود. اعاده دادرسی اصلی به دادگاهی تقدیم می شود که صادر کننده همان حکم  قطعی بوده است. به عبارتی دیگر بدون اینکه دعوایی در جریان رسیدگی باشد، یکی از طرفین پرونده حکمی که قبلا صادر شده است، درخواستی را تحت عنوان اعاده مطرح نماید که به این درخواست، اعاده دادرسی اصلی می گویند.
2. اعاده دادرسی طاری : اعاده دادرسی طاری در مقابل اعاده دادرسی اصلی قرار می گیرد. که در بند ب ماده432 قانون آیین دادرسی مدنی تعریف شده است. اعاده دادرسی طاری یعنی اینکه در اثنای یک دادرسی حکمی به‌ عنوان دلیل ارائه شود و کسی که حکم یاد شده علیه او ابراز گردیده نسبت به آن ‌درخواست اعاده دادرسی نماید. بنابراین اعاده دادرسی طاری در ضمن دادرسی مطرح می‌‎شود.

3. جهات درخواست اعاده دادرسی

   به دلیل اینکه اعاده دادرسی موجب لطمه زدن و کاستی در اعتبار احکام می گردد، استفاده از آن بسیار محدود بوده و فقط در مواردی که قانون مقرر کرده است مورد استفاده قرار می گیرد.

    حسب ماده 436 قانون آیین دادرسی مدنی، در اعاده فقط به آنچه که در دادخواست اعاده دادرسی ذکر شده است، مورد دیگری تحت رسیدگی قرار نمی گیرد.

   جهات اعاده دادرسی حقوقی

   1. موضوع حکم، مورد ادعای خواهان نبوده باشد. یعنی طبق خواسته خواهان زسیدگی و درخواست نشود. به طور مثال، خواهان از دادگاه صدور حکم تخلیه در خواست نماید ولی دادگاه علاوه برآن، حکم به پرداخت اجرت المثل هم صادر کند.
   2. حکم بیشتر از میزان خواسته صادر شده باشد. به طور مثال، خواهان در خواست 20 میلیون کرده باشد اما دادگاه حکم به پرداخت 25 میلیون را صادر کرده باشد.
   3. داشتن تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول و یا به مواد متضاد باشد. به طور مثال دادگاه شروط ضمن عقد را نامشروع دانسته ولی با استناد به ماده 237 قانون مدنی، خوانده را به انجام آن شرط ملزم کرده است.
   4. حکم صادر شده با حکم دیگر در خصوص همان دعوا و طرفین آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر گردیده در تضاد باشد. بدون اینکه سبب قانونی باعث این مغایرت باشد.
   5. طرف مقابل در خواست کننده حیله و تقلبی به کار برده باشد که در رای دادگاه تاثیر گذار بوده است. مانند اینکه در معاینه و تحقیق محلی که با کارشناسی توام است، خواهان یا خوانده محل دیگری را به کارشناس معرفی کند.
   6. حکمی که از دادگاه صادر می شود مستند به اسنادی بوده باشد که پس از صدور حکم، جعلی بودن آن محرز و ثابت گردد. اثبات جعلیت باید به موجب حکم قطعی باشد.
   7. بعد از اینکه حکم صادر شد، اسناد و مدارکی به دست بیاید که دلیل و حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت گردد که مدارک یاد شده آن زمان در اختیار متقاضی نبوده است و در‌ جریان دادرسی مکتوم بوده است.

جهات ‌اعاده دادرسی در امور کیفری

1. کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.
2. چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به ‌گونه ‏ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.
3. شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضایی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی‌گناهی یکی از آنان احراز گردد.
4. درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.
5. در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.
6. پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی‌گناهی محکومٌ‌علیه یا عدم تقصیر وی باشد.
7. عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

منبع: https://yaghobilawyer.com/%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DB%8C/

 نوشته شده توسط علیرضا کریمی در یکشنبه 100/8/16 و ساعت 3:37 عصر | نظرات دیگران()